Λονγκάν (Dimocarpus longan). Φύλλα και καρποί.

Λονγκάν - Dimocarpus longan

Το Dimocarpus longan, κοινώς γνωστό ως Λονγκάν (longan) και μάτι του δράκου, είναι ένα τροπικό είδος δέντρου που παράγει βρώσιμους καρπούς. Είναι ένα από τα πιο γνωστά τροπικά μέλη της οικογένειας των σαπωνόμουρων Sapindaceae, στην οποία ανήκουν επίσης το λίτσι και το rambutan. Ο καρπός του longan είναι παρόμοιος με αυτόν του λίτσι, αλλά λιγότερο αρωματικός στη γεύση. Είναι ενδημικό στην τροπική Ασία και την Κίνα.

Το Dimocarpus longan είναι ένα όμορφο, όρθιο, ταχέως αναπτυσσόμενο, αειθαλές δέντρο με πολύκλαδο στέμμα.

Ανάλογα με το κλίμα και τον τύπο του εδάφους, το δέντρο μπορεί να φτάσει σε ύψος πάνω από 30 μέτρα, αλλά συνήθως έχει ύψος 9–12 μέτρα και το στέμμα είναι στρογγυλό. Ο κορμός έχει πάχος 0,8 μέτρα με φελλό φλοιό. Τα κλαδιά είναι μακριά και παχιά, που συνήθως γέρνουν. Ο θόλος των φύλλών μπορεί να έχει διάμετρο 1 μέτρο, μερικές φορές με στηρίγματα.

Τα φύλλα είναι επιμήκη και με αμβλύ άκρο, συνήθως 10-20 εκ μήκος και 5 εκ πλάτος. Τα φύλλα είναι πτεροειδή σύνθετα και εναλλάξ. Υπάρχουν 6 έως 9 ζεύγη φυλλαριών ανά φύλλο και η επάνω επιφάνεια είναι κυματιστή με σκούρο, γυαλιστερό-πράσινο χρώμα.

Το δέντρο longan παράγει ανοιχτοκίτρινες ταξιανθίες στο τέλος των κλαδιών. Η ταξιανθία ονομάζεται συνήθως ανθήλη και έχει μήκος 10–46 εκ και είναι ευρέως διακλαδισμένη. Τα μικρά άνθη έχουν 5 έως 6 σέπαλα και πέταλα που είναι καστανοκίτρινα. Το λουλούδι έχει δίλοβο ύπερο και 8 στήμονες. Υπάρχουν τρεις τύποι λουλουδιών, κατανεμημένοι σε όλη την ανθήλη, στήμονες (λειτουργικά αρσενικό), ύπερο (λειτουργικά θηλυκό) και ερμαφρόδιτα άνθη. Η ανθοφορία εμφανίζεται ως εξέλιξη.

Οι καρποί είναι κυκλικοί, πλάτος περίπου 2,5 εκ. και κρέμονται σε συστάδες. Η φλούδα είναι μαύρη, λεπτή και δερματώδης με μικροσκοπικές τρίχες. Η σάρκα είναι ημιδιαφανής και ο σπόρος είναι μεγάλος και μαύρος με κυκλική λευκή κηλίδα στη βάση. Αυτό δίνει την ψευδαίσθηση του ματιού. Η σάρκα έχει μια μοσχομυριστή, γλυκιά γεύση, η οποία μπορεί να συγκριθεί με τη γεύση του φρούτου λίτσι.

Το όνομα longan (από το καντονέζικο lùhng-ngáahn σημαίνει κυριολεκτικά «μάτι του δράκου»), ονομάζεται έτσι επειδή μοιάζει με βολβό του ματιού όταν ο καρπός του ξεφλουδίζεται (ο μαύρος σπόρος φαίνεται μέσα από την ημιδιαφανή σάρκα σαν κόρη και ίριδα). Ο σπόρος είναι μικρός, στρογγυλός και σκληρός και έχει χρώμα σαν σμάλτο, λακαρισμένο μαύρο.

Ένας  μύθος λέει ότι o καρπός πήρε το όνομά του από έναν γενναίο άνδρα ονόματι Longan, ο οποίος νίκησε έναν δράκο που τρομοκρατούσε μια παράκτια πόλη της νότιας Κίνας κάθε Αύγουστο.

Ο πλήρως ώριμος, φρεσκοκομμένος καρπός έχει ένα κέλυφος που μοιάζει με φλοιό, λεπτό και σφιχτό, καθιστώντας το φρούτο εύκολο να ξεφλουδιστεί, πιέζοντας τον πολτό έξω όπως «σκάει» ένας ηλιόσπορος. Όταν το κέλυφος έχει περισσότερη περιεκτικότητα σε υγρασία και είναι πιο τρυφερό, ο καρπός ξεφλουδίζεται λιγότερο εύκολα. Η τρυφερότητα τού κελύφους ποικίλλει λόγω της πρόωρης συγκομιδής, της ποικιλίας, των καιρικών συνθηκών ή των συνθηκών αποθήκευσης.

Το longan πιστεύεται ότι προέρχεται από την οροσειρά μεταξύ της Μιανμάρ και της νότιας Κίνας. Άλλες αναφερόμενες προελεύσεις περιλαμβάνουν την Ινδονησία, την Ινδία, τη Σρι Λάνκα, την Άνω Μιανμάρ, τη βόρεια Ταϊλάνδη, την Καμπούτσια (κοινώς γνωστή ως Καμπότζη), το βόρειο Βιετνάμ και τη Νέα Γουινέα.

Η παλαιότερη καταγραφή τής ύπαρξής του ανάγεται στη δυναστεία των Χαν το 200 π.Χ. Ο αυτοκράτορας είχε ζητήσει να φυτευτούν δέντρα λίτσι και λόγκαν στους κήπους του παλατιού του στο Σαανσί, αλλά τα φυτά απέτυχαν. Τετρακόσια χρόνια αργότερα, τα δέντρα longan άκμασαν σε άλλα μέρη της Κίνας όπως το Fujian και το Guangdong, όπου η παραγωγή longan έγινε σύντομα βιομηχανία.

Αργότερα, λόγω της μετανάστευσης και της αυξανόμενης ζήτησης για νοσταλγικά τρόφιμα, το δέντρο longan εισήχθη επίσημα στην Αυστραλία στα μέσα του 1800, στην Ταϊλάνδη στα τέλη του 1800 και στη Χαβάη και τη Φλόριντα το 1900. Οι ζεστές, αμμώδεις συνθήκες επέτρεψαν την εύκολη ανάπτυξη των δέντρων longan. Αυτό το άλμα ξεκίνησε τη βιομηχανία longan σε αυτές τις τοποθεσίες.

Παρά τη μακρά επιτυχία του στην Κίνα, το longan θεωρείται ένα σχετικά νέο φρούτο στον κόσμο. Έχει αναγνωριστεί εκτός Κίνας τα τελευταία μόνο 250 χρόνια. Η πρώτη ευρωπαϊκή αναγνώριση τού φρούτου καταγράφηκε από τον Joao de Loureiro, έναν Πορτογάλο Ιησουίτη βοτανολόγο, το 1790. Η πρώτη εγγραφή βρίσκεται στη συλλογή έργων του, Flora Cochinchinensis.

Επί του παρόντος, οι καλλιέργειες longan καλλιεργούνται στη νότια Κίνα, την Ταϊβάν, τη βόρεια Ταϊλάνδη, τη Μαλαισία, την Ινδονησία, την Καμπότζη, το Λάος, το Βιετνάμ, την Ινδία, τη Σρι Λάνκα, τις Φιλιππίνες, την Αυστραλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Μαυρίκιο. Καλλιεργείται επίσης στο Μπαγκλαντές.

Ο καρπός εκτιμάται ιδιαίτερα στην Ανατολή, ιδιαίτερα στην Κίνα, τόσο ως τροφή όσο και ως φάρμακο. Συχνά πωλείται στις τοπικές αγορές και μερικές φορές εξάγεται επίσης. Το δέντρο καλλιεργείται συχνά σε τροπικές, υποτροπικές και θερμές εύκρατες περιοχές χωρίς παγετό για τον βρώσιμο καρπό του.


Ο καρπός είναι γλυκός, ζουμερός και χυμώδης σε ανώτερες γεωργικές ποικιλίες. Η βλεννώδης σάρκα είναι υπόλευκη, ημιδιαφανής και κάπως γλυκιά, αν και όχι τόσο αρωματική όσο το σχετικό λίτσι (Litchi chinensis).  Ο σπόρος και η φλούδα δεν καταναλώνονται. Εκτός από το ότι τρώγονται ωμά όπως άλλα φρούτα, τα φρούτα longan χρησιμοποιούνται επίσης συχνά σε ασιατικές σούπες, σνακ, επιδόρπια και γλυκόξινα τρόφιμα, είτε φρέσκα είτε αποξηραμένα, και μερικές φορές διατηρημένα και κονσερβοποιημένα σε σιρόπι. Η γεύση είναι διαφορετική από τα λίτσι. Ενώ το longan έχει μια πιο ξηρή γλυκύτητα παρόμοια με τους χουρμάδες, τα λίτσι είναι συχνά ακατάστατα ζουμερά με μια πιο τροπική, ξινή γλυκύτητα που μοιάζει με σταφύλι.

Τα Longans καταναλώνονται πολύ φρέσκα, με ευκολία, αλλά ορισμένοι υποστηρίζουν ότι τα φρούτα βελτιώνονται με το μαγείρεμα. Στην Κίνα, η πλειοψηφία τους είναι σε κονσέρβα σε σιρόπι ή αποξηραμένα. Για το στέγνωμα, οι καρποί θερμαίνονται πρώτα για να συρρικνωθεί η σάρκα και να διευκολυνθεί το ξεφλούδισμα του φλοιού. Στη συνέχεια αφαιρούνται οι σπόροι και η σάρκα στεγνώνει σε αργή φωτιά. Το αποξηραμένο προϊόν είναι μαύρο, δερματώδες με καπνιστή γεύση και χρησιμοποιείται κυρίως για την παρασκευή αφεψήματος ως αναψυκτικό.

Στην κινεζική τροφοθεραπεία και τη βοτανοθεραπεία, πιστεύεται ότι έχει επίδραση στη χαλάρωση.

Η σάρκα τού καρπού χορηγείται ως στομαχικό, αντιπυρετό και σκωληκοκτόνο, και θεωρείται ως αντίδοτο για δηλητήριο. Ένα αφέψημα τής αποξηραμένης σάρκας λαμβάνεται ως τονωτικό και για θεραπεία της αϋπνία και της νευρασθενικής νεύρωσης.

Τόσο στο Βόρειο όσο και στο Νότιο Βιετνάμ, το «μάτι» του σπόρου longan πιέζεται πάνω σε ένα δάγκωμα φιδιού με την πεποίθηση ότι θα απορροφήσει το δηλητήριο.

Τα φύλλα και τα άνθη πωλούνται σε κινεζικές αγορές βοτάνων αλλά δεν αποτελούν μέρος της αρχαίας παραδοσιακής ιατρικής. Τα φύλλα περιέχουν κερκετίνη και κερσιτρίνη.

Οι σπόροι χορηγούνται για την εξουδετέρωση της έντονης εφίδρωσης και ο κονιοποιημένος πυρήνας, ο οποίος περιέχει σαπωνίνη, τανίνη και λίπος, χρησιμεύει ως στυπτικό.

Οι σπόροι, λόγω της περιεκτικότητάς τους σε σαπωνίνη, χρησιμοποιούνται σαν σαπουνόμουρα (Sapindus saponaria L.) για το λούσιμο των μαλλιών.

Οι σπόροι και η φλούδα καίγονται ως καύσιμο.
 

Πηγή:
https://en.wikipedia.org/wiki/Longan
https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Dimocarpus+longan