Omphalodes runemarkii - Nέο αγριολούλουδο στην Πελοπόννησο (Από την Ηλέκτρα Κουτούκη) 

Eνώ ο αριθμός των φυτών στον κόσμο μειώνεται με εκατοντάδες εξαφανίσεις ανά ώρα, στην χώρα μας, την πλουσιότερη σε βιοποικιλότητα χώρα της Eυρώπη, ανακαλύφθηκε νέο είδος λουλουδιού στην Πελοπόννησο. Tην είδηση έδωσε στη δημοσιότητα η πρόεδρος του Mουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, κυρία Nίκη Γουλανδρή, που ήταν πολύ χαρούμενη γιατί το νέο αυτό αγριολούλουδο θα εμπλουτίσει τη συλλογή του Mουσείου. Πρόκειται για ένα πανέμορφο γαλάζιο με λίγο λευκό αγριολούλουδο στα χρώματα της ελληνικής σημαίας ανακαλύφθηκε πρόσφατα σε βουνό της Πελοποννήσου. Tο ανακάλυψε ο Σουηδός συνεργάτης του Μουσείου Γουλανδρή καθηγητής κ. Arne Strid, που είναι και ο ερευνητής του Όλυμπου και συγγραφέας της εκδόσεως του Mουσείου “Φυτά του Oλύμπου”. Πολιτική του Mουσείου είναι να μην κοινοποιείται η θέσις για λόγους προστασίας. Tο όνομά του νέου αγριολούλουδου είναι «Omphalodes runemarkii». 

Οι ρυθμοί εξαφάνισης ειδών της χλωρίδας και της πανίδας αυξάνονται. Η απώλεια της βιοποικιλότητας την Ευρώπη και στον κόσμο ήταν το κεντρικό θέμα της φετινής διάσκεψης «Πράσινη Εβδομάδα», που πραγματοποιήθηκε στα κτίρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες αρχές Ιουνίου. Κορυφαίοι εμπειρογνώμονες από όλο τον κόσμο εξέτασαν την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική διάσταση της απώλειας βιοποικιλότητας και πρότειναν μέτρα για την ανάσχεσή της

Οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι ο ρυθμός της εξαφάνισης (ένα είδος για κάθε ένα εκατομμύριο είδη ετησίως) έχει επιταχυνθεί σχεδόν κατά χίλιες φορές. Στην ίδια κατάσταση βρίσκεται και η απώλεια των οικοσυστημάτων, με την καθαρή έκταση των δασών να μειώνεται σταθερά την τελευταία δεκαπενταετία κατά 9,4 εκατ. εκτάρια ετησίως, μια έκταση ίση με την Πορτογαλία. 

Στόχος της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι να σταματήσει την απώλεια ειδών έως το 2010. Στην Ευρώπη, ποσοστό 30–50% των πιο σημαντικών ομάδων βιολογικών ειδών, όπως τα θηλαστικά, τα πτηνά, τα ψάρια, βρίσκονται πλέον σε κίνδυνο. Στη διάσκεψη παρουσιάστηκε και έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, σχετικά με την απώλεια της βιοποικιλότητας στην Ευρώπη. Η έκθεση εξετάζει την κατάσταση της αγροτικής γης, των δασών, των θαλασσίων και παράκτιων οικοσυστημάτων και των υγροτόπων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της, στη χειρότερη κατάσταση θεωρείται ότι βρίσκονται τα οικοσυστήματα της θάλασσας και των ακτών. Οι περισσότερες περιοχές της Ευρώπης διατηρήθηκαν ανέγγιχτες μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα. Ο άνθρωπος είχε ουσιαστικά κατευθύνει τη βιοποικιλότητα ανάλογα με τις ανάγκες του, καλλιεργώντας τη γη και πολλαπλασιάζοντας συγκεκριμένα είδη ζώων. Ιδιαίτερα μετά τη δεκαετία του ’50, η απότομη αλλαγή χρήσης της γης, η εντατικοποίηση της γεωργίας, η αστικοποίηση, η εγκατάλειψη της γης και η μετακίνηση των πληθυσμών προς τις πόλεις οδήγησε σε μια εκτεταμένη κατάρρευση τα κοινωνιο–οικονομικά συστήματα που υποστήριζαν τη χρήση της γης όπως τη γνωρίζαμε. Αυτό είχε αποτέλεσμα, ενώ άλλοι πληθυσμοί ζώων αυξάνονταν άλλοι ωστόσο μειώνονταν, με πιο ευάλωτα τα είδη που βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας, όπως τα μεγάλα σαρκοφάγα, διάφορα τοπικά ενδημικά είδη, είδη με εποχικά μικρούς πληθυσμούς και τα είδη που μεταναστεύουν.

Κάποια είδη που θεωρούνταν υπό εξαφάνιση, όπως ο κάστορας, έχουν ανακάμψει.

Η απώλεια της βιοποικιλότητας είναι σημαντική, ειδικά στην περιοχή της Μεσογείο και χρειάζονται άμεσα μέτρα για την αναγέννηση των πληθυσμών των ψαριών, την αντιμετώπιση της ρύπανσης από την ξηρά και την απόλυτη προστασία των απειλούμενων ειδών και του φυσικού περιβάλλοντος των ακτών.

Η αλήθεια είναι ότι, σε πολλές περιπτώσεις, τα περιθώρια είναι ήδη περιορισμένα.

Ηλέκτρα Κουτούκη
Δημοσιογράφος